بیماری کلیوی مزمن CKD بیماری وخیمی است که دانش پزشکی برایش هیچ درمانی ندارد. CKD با سرعتی نگرانکننده در سرتاسر دنیا در حال افزایش است. یک نفر از ده نفر مبتلا به درجات و فرمهایی از بیماری کلیوی مزمن هستند. افزایش شیوع دیابت، فشارخون بالا، چاقی، سیگار کشیدن و کلسترول بالا علت اصلی افزایش وقوع CKD است.
بیماری کلیوی مزمن چیست؟
CKD وقتی رخ میدهد که کلیهها آسیبدیده باشند و بهتدریج قادر به انجام عملکردهایشان نباشند. بعد از درمان، عملکرد کلیه ممکن است پایدار بماند، اما در غیر این صورت، آسیبها در طول ماهها تا سالها بدتر خواهند شد. سطح کراتینین سرم بهتدریج افزایش مییابد و سطح عملکرد کلیوی (که میزان فیلتراسیون گلومرولی یا GFR نامیده میشود) را میتوان از این آزمایش خون محاسبه کرد. مرحله CKD را بر این اساس میتوان به درجات خفیف، متوسط، یا شدید رتبهبندی کرد. وجود آلبومین در ادرار نیز نشانه آسیب کلیوی است (به جدول مراحل بیماری کلیوی مزمن مراجعه شود). CKD پیشازاین نارسایی کلیوی مزمن CRF نامیده میشد اما کلمه نارسایی تعبیر غلطی را ارائه میکند. در اوایل CKD، هنوز مقداری از عملکرد کلیه باقیمانده است و تنها در مراحل پایانی است که نارسایی کلیوی حقیقتاً رخ میدهد.
مرحله انتهایی بیماری کلیوی چیست؟
مرحله انتهایی بیماری کلیوی (ESKD) یا بیماری کلیوی مرحله انتهایی ESRD به زمانی اشاره دارد که CKD به مرحله پیشرفته (کمتر از 10 درصد عملکرد طبیعی) رسیده است. کلیهها ممکن است حتی کاملاً از کار بیفتند و شرایط برگشتناپذیر باشد.
در این مرحله، مدیریت محافظتی (دارودرمانی، تغییر رژیم و سبک زندگی) برای حفظ زندگی کافی نیست و به درمان جایگزین کلیه (دیالیز یا پیوند کلیه) نیاز است.
بیماری مزمن کلیه یک بیماری تدریجی، پیشرونده و از دست دهنده عملکرد دائمی کلیه است
عوامل ایجاد بیماری مزمن کلیه چیست؟
برخی حالات ممکن است موجب آسیب دائمی به کلیهها شوند؛ اما دو دلیل اصلی بیماری کلیوی مزمن دیابت و فشارخون بالا هستند. این دو عامل مسئول دوسوم موارد CKD هستند. دلایل مهم CKD عبارتاند از:
- بیماری قند یا دیابت: مسئول تقریباً 40- 35 درصد موارد است، دیابت رایجترین علت CKD است. تقریباً یک نفر از هر سه نفر مبتلای به دیابت در خطر ایجاد CKD قرار دارند.
- فشارخون بالا. فشارخون بالای درماننشده یا تحت درمان نامناسب عامل اصلی دیگری در CKD است که مسئول تقریباً 30 درصد موارد است. بعلاوه، علت CKD هر چیزی که باشد، فشارخون بالا قطعاً موجب آسیب بیشتر به کلیهها خواهد شد.
- گلومرولونفریت. این اختلالات که موجب التهاب و آسیب به کلیهها میشوند سومین علت CKD بهحساب میآیند.
- بیماری کلیه پلی کیستیک. این مورد رایجترین علت ارثی CKD است که با کیستهای متعدد در هر دو کلیه مشخص میشود.
- سایر عوامل: مسن شدن کلیهها، کوچک شدن عروق کلیوی، انسداد جریان ادرار توسط سنگ یا بزرگ شدن پروستات، آسیب کلیوی القاشده توسط دارو و مواد سمی، عفونت عودکننده کلیوی در کودکان و رفلاکس نفروپاتی.
دو مورد از رایجترین بیماریهای کلیوی مزمن عبارتاند از دیابت و فشارخون بالا